Son üç ayda Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) en az 34 ihalesi ‘teklif veren olmadığı’ için iptal edildiği ve müteahhitlerin “Zarar ediyoruz. Bu yüzden ihalelere girmiyoruz” dediği öne sürüldü.
BirGün’den İsmail Arı’nın haberine göre, çok sayıda ihale ise ayrılan bütçenin üzerinde teklif verildiği ve ödenek yetersizliği nedeniyle iptal edildi. İhaleler iptal edildiği için de binlerce konutun yer aldığı projeler hayata geçirilemiyor. TOKİ’nin dışında birçok kamu kurumunda da benzer bir durum söz konusu.
En fazla yapım ihalesi düzenleyen Karayolları Genel Müdürlüğü ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü başta olmak üzere kamu kurumlarının ihalelerine kimse katılmıyor. BirGün’e konuşan müteahhitler de “Merkez Bankası 2021 yılında döviz kurunun 9 TL olacağı öngörüsüne bulundu. Birçok ihaleyi bu döviz kuru tahmini ile aldık ama döviz kuru 2021’in sonunda 18 TL’lere kadar çıktı. Bu nedenle biz batma noktasına geldik. Çünkü döviz kurunda bu artışla inşaat malzemeleri de uçtu ve ciddi manada zarar ettik Demirden betona kadar tüm inşaat malzemelerinin ve dolayısıyla inşaat maliyetleri fırladı. Devletin önlem alması gerekiyor” dedi.
“Maliyetler arttı”
Türkiye Kamu Müteahhitleri Platformu’ndan yapılan açıklamada ise inşaat alanında ve kamu ihalelerinde ciddi bir kriz yaşandığı belirtilerek şu ifadelere yer verildi:
“6 Şubat depremi nedeni ile inşaat sektörü bir darbe daha alarak, anlık döviz kuru artışları hız kazanmış, dolar kuru 18,71 TL’den 27,20 TL seviyelerine kadar ulaşmış, emtia ve hammadde fiyatlarına etkisi de kamu müteahhitlerinin yüksek maliyetlerde işi yapmasına sebebiyet vermiştir. Bunun yanı sıra 6 Şubat depremi neticesinde sektörde istihdam edilen iş gücü de deprem bölgesine sevk edilmiş olduğundan diğer bölgelerde ehil işçi ve ekip bulmak nerede ise imkânsız hale gelmiştir. 2020 yılından itibaren inşaat demirin kilosu 2,95 TL den 19,20 TL ye yüzde 650 oranında, beton fiyatlarında ise 210 TL den bin 850 TL’ye yüzde 880 oranında bir artış meydana gelmiştir. Bu artışlar inşaat faaliyetlerinde gerekli olan ithal veya yerli olmak üzere tüm malzemeleri etkilemiştir.2020 yılında dolar kuru 7,36 TL iken günümüzde 27,20 TL seviyelerine, akaryakıt litre fiyatları da 5TL den 39 TL seviyelerindeki ani ve hızlı artışı da yaşanan olağan üstü ve öngörülemez durumun bir göstergesidir. Yaşanan ve öngörülemeyen bu fiyat artışları karşısında 5 katı yüksek maliyete ulaşmış yapım işleri kamu müteahhitlerine yüzde 500 oranında zarar etmesine neden oldu.”
